0-6 YAŞ ÇOCUK GELİŞİM EVRELERİ
0-6 YAŞ ÇOCUK GELİŞİM EVRELERİ
0-6 YAŞ ÇOCUK GELİŞİM EVRELERİ
0-6 YAŞ ÇOCUK GELİŞİM EVRELERİ
0-18 AY ÇOCUK GELİŞİMİ
Bu dönem temel güven dönemidir. Anne bebek arasındaki ilişki çok önemlidir.
Anne ve bebek birbirini ne kadar anlayabiliyor?
Bebeğin karnının aç olduğunu ya da altının kirli olduğunu anne anlayabiliyor mu?
Genelde bir kaç aylıkken anneler, bebeklerinin neden ağladığını anlayıp ihtiyaçlarını giderebildikleri gibi bazı anneler bunu anlayamayabilirler. Önemli olan anne bebek iletişiminin doğru olarak sağlanabilmesidir.
İlk iki ay bebeğin ihtiyaçlarının hemen giderilmesi güven duygusu için çok önemlidir. Ancak 3. ve 4. aydan sonra bebeğin ihtiyaçlarını kısa bir süre beklettikten sonra karşılamak daha sağlıklı olacaktır. Bebek bunla baş edebilmeli ve ihtiyaçlarının farkında olabilmelidir.
Bebekler annelerini tanırlar. Daha ilk haftalarda annelerinin sesini diğer kişilerin sesinden ayırt edebilirler.
Çocuk gelişimi açısından bebeğin ilk 2 senesi oldukça zorlayıcı geçebilir, özellikle uyku saatleri...Bu sorunu gidermeniz için “Sabah olunca aydınlık olur ve alt temizlenir”, “Uyku zamanı karanlıktır ve uyunur”, gibi kavramları bebeğinizde yerleştirmeniz gerekir. Bu yüzden gündüz uykularında da ortam loş ve sessiz olmalıdır. Böylelikle bir süre sonra uyku düzenini kazandırabilirsiniz.
Anne ile bebeğin ilişkisi bebeğin ileriki yaşlarındaki ilişkilerine referans oluşturacağını unutmamalısınız. özellikle annenin kaygılı ve sinirli üzüntülü halleri bebeğin güvenli bağlanmasını ya da bağlanamamasını etkiler.Mutsuz ve bebeğin ihtiyaçlarını anlayamayan bir anne, bebeğinin duygusal olarak eksik ve güvensiz olmasına sebep olabilir. yine bu dönemde emme refleksi görülür ve parmaklarını, elbisesini emerler.
2-3 YAŞ ÇOCUK GELİŞİMİ
Bu yaş çocukları artık yürüyüp konuşmaya başlamıştır ve özerk olma ihtiyaçları vardır. “Ben dönemine girmişlerdir. Her şeyi kendileri yapmak isterler. Örneğin Mevsime uygunsuz bir kıyafeti seçmek ve giymekte ısrar etmek, (kışın yazlık bir elbise giymek istemesi gibi). “Hayır” dönemidir.
Çocuk gelişimi açısından bu dönemde çok katı kurallar koyup onu disipline etmeye çalışmak yanlış olacaktır. Bu onun geçirmesi gereken bir dönemdir. Bu özerklik dönemi kural ve sınırlarla kısıtlanırsa ileride özgüven eksikliği yaşayabilirler. Bu dönemde hiç sınır konmadan her şeye evet denirse de, ilerde okul ve sosyal hayatta kural ve sınırlarla ilgili problem yaşayabilir.
Önemli olan çocuk gelişimi açısından bu dönemde kriz anlarında inatlaşmak değil çocuğunuzun tatlı dille ikna ederek çocuğunuza yönelik farklı bir ikna dili kullanarak iletişim kurabilirsiniz. Çünkü çocukla yapılan inadı kazanmak gibi bir durum söz konusu değildir ve hiç bir yararı yoktur.
Bu dönem çocukları henüz paylaşmayı kavrayamazlar bu yüzden oyuncağını paylaşması için onu zorlamamalısınız. Bu yaş grubu çocuk gelişimi açısından yuva için uygun değildir. Paylaşamadıkları için arkadaşının elinden oyuncağı çekip almak ister, istediğini istediği zaman yapmak ister. Belli kurallar içinde vakit geçirmekte zorlanır. Ancak paralel oyun oynayabilirler. Birkaç çocuk aynı ortamda kendi oyuncaklarıyla oynarlar. Bunun için oyun grupları uygun olabilir. Bu yaş dönemindeki çocuğunuzu tam gün yuvaya verip ona hazır olmadığı bir ayrılık kaygısı yaşatmak ve uyum sağlayamayacağı bir ortamda zorla kalmasını istemek çok yanlış olacaktır.
Nesnelerin bir ismi olduğunu fark ederler. Bu dönem onlar için “sorgu çağıdır” sürekli bu ne diye sorarlar ve bu 4 yaşında en yüksek seviyeye ulaşır.
Bu yaşa gelen çocukların genellikle konuşmaya başlamış olması gerekir. Ancak bazen bireysel farklılıklar, bazı gelişim eksiklikleri sebebiyle konuşma gecikebilir. Anne baba telaşlanmadan ona uyarıcı çevre oluşturmalı. Bol bol konuşmalı. Bir çocuk doktoruna da götürülebilir.
Bu dönem ayrıca tuvalet eğitiminin verilmesine en uygun yaş dönemidir. Ortalama 2-2,5 yaş.
3-4 YAŞ ÇOCUK GELİŞİMİ
- Motor beceriler, sosyal beceriler ve dil gelişimi
- Koşar, zıplar ve tırmanır
- Parmak ucunda yürüyebilir
- Şortunu, kilodunu pantolonunu, indirebilir ve yeniden çekebiliir.
- Tuvalet eğitimini kazandıysa altını ıslatmaz.ellerini yıkar.
- Arkadaş ve kardeşiyle oynayabilir, anne babasına küçük yardımlarda bulunabilir.
- Kendi kendine yemek yiyebilir, fincandan içebilir
- Bazı şeyleri dökmeden taşıyabilir
- Kendinin soyunup giydirilmesine yardımcı olabilir
- Kendi kendine gayet iyi oynar fakat grup oyunlarında problemlerle karşılaşılır
- Kendinin soyunup giydirilmesine yardımcı olabilir
- Öğle uykusuna yatmayabilir fakat sessizce oynar
- Yetişkinlere cevap verebilir, onaylarını ister
- İşbirliğine girer, basit işler için bir yere gönderildiğinde koşarak gider
- “Ben de” dönemidir. Her şeyin içinde yer almak ister
- Her şeyi merak eder
- Hayal gücü kuvvetlidir. Karanlıktan ve hayvanlardan korkabilir.
- Hayali arkadaşları olabilir
- Konuşkandır. Genellikle kısa cümleler kurar.
- Bekleyebilir ama sabrı azdır
- Oyuncakları sepete toplama gibi küçük sorumluluklar alabilir
- Kıskançtır. Özellikle yeni bir bebeğe tahammül edemez
- Parmak emerek, tırnak yiyerek vb davranışlarla gerginliğini azaltmaya çalışabilir
- Kendini ifade etmeye çok açıktır
- Yaklaşık 300 kelime bilirler.
4-5 YAŞ ÇOCUK GELİŞİMİ
Bu yaş çocukları yeni bir dönemece girmiş olurlar.
Zihin teorileri kurabilirler. Başkalarının bakış açısını hesaba katabilirler. Sembolik oyunlar oynayabilir, oyuncaklarını paylaşabilirler.
Topluluk kurallarına uymayı ve sınırları öğrenebilirler. Bu dönemden itibaren, çocuk gelişimi açısından evde kurallarınızı daha net koyup sınırlarını belirlemelisiniz. Kurallar kadar çocuğunuza verdiğiniz sevgi şefkatte önemlidir, bunun dengesi çok iyi kurulmalıdır.
Çocuğunuz anaokuluna başladığı dönemde ilk kez anne ve babadan ayrılma duygusunu yaşayacağı için ona biraz zaman vermeli ve ayrılık anksiyetesinin(kaygı) tamamlanmasını beklemelisiniz. Bu bir süreçtir ve zamanla çocuğunuz buna alışacaktır. Bu yaşaması gereken bir süreçtir, bu dönemde annenin çocuğun yanından ayrılması ve daha sonra tekrar onu almaya gelmesi, annenin kaybolmadığı, onu bırakıp gitmediği anlamında gelir ve bunu öğrenir.
Çocuk gelişimi açısından bu dönemlerde yalan da çok fazla görülür. Çocuk yalan söyleyerek annesini dener. Aklımdakileri acaba anlayabiliyor mu diye düşünür. Hayali arkadaş, hayalet, canavar da bu dönemde sıklıkla görülen durumlardır. Bunda çocuğun izlediği filmlerin etkisi olduğu gibi daha psikolojik nedenleri de olabilir. Hayali arkadaşlar da bu dönemde normal karşılanabilecek bir durumdur. Çocuk hayali arkadaşına günlük hayatındaki suçluluğunu atfeder ve rahatlar. Örneğin evde bir şey kırılmışsa onu çocuğunuz yapmamıştır! “Ben yapmadım” onu hayali arkadaşı olan Ali yapmıştır. Çocuk gelişimi açısından bu durumlar bu yaş dönemi içinde normal ve kabul edilebilirdir. İleriki yaşlarda devam ediyorsa bir uzmana danışmanız gerekir. Diğer özellikleri:
Motor Beceriler:
- Bir adam resmi, bir ev resmini bölümleri olacak şekilde çizebilir
- Kilo almaya ve boyu uzamaya devam eder
- Hareketlerindeki koordinasyon artar
- Yeme, uyuma ve dışkılama alışkanlıkları düzenlidir
- Çok hareketlidir
- Bir şeylere başlar ama her zaman başladığını bitirmez
Sosyal Gelişim
- Patron gibi davranır
- Diğer çocuklarla oynar fakat sürekli kendini savunur ve korur
- Kavgaları kısa sürer
- Güler, kikirder.
- Her şeyi ağırdan alır oyalanır.
- Söylendiğinde elini yüzünü yıkar
- Hayal gücü geniştir.
- Giysilerini çıkarıp giyebilir.
Dil Gelişimi
- Hemen hemen yetişkin gibi konuşabilir.
- Heceleri bir araya getirerek anlamsız sözcükler üretmekten hoşlanır
- Hikayeler anlatır ve abartır.
- Nasıl ve Niçin soruları sorar.
- Büyük bir filozof gibi güzel konuşur. Uygunsuz sözcükleri yerli yersiz kullanır
5-6 YAŞ ÇOCUK GELİŞİMİ
- Başladığını bitirmeyi severler.
- Parmak uçlarında koşabilir.
- Hem sağ hem sol ayağının üstünde tek ayak durabilir.
- Kavrayışı epeyce güçlüdür.
- Kalem ve boya fırçasını ustaca tutabilir.
- İnsan figürü yapmayı çok sever.
- Birkaç harfi kendiliğinden yazabilir.
- Resmi şeklin dışına taşırmadan boyayabilir.
Sosyal Beceriler:
- Kendi başına giyinip soyunabilir
- Daha aklı başında ve bağımsızdır.
- Ev içinde ev dışında sürekli oyun tasarlayıp oynayabilir
- Arkadaşlarını kendi seçer.
- Saat kavramı gelişmiştir.
Dil gelişimi
- “şu nasıl kullanılır” “ bu niçin böyledir” gibi ayrıntılı bilgi verebilir.
- Söylemek istediğini önce düşünür sonra söyler.
- Sayının miktarın ağırlığın biçim değişmelerine rağmen aynı kalacağını henüz bilemez
